Akıl yürütme, düşünsel süreçlerin işleyişinin temelinde yatan önemli bir kavramdır. Yapay zekâ (YZ) bağlamında akıl yürütme, belirli veriler ve mevcut bilgiler doğrultusunda mantıklı sonuçlar ve çözümler üretme sürecidir. Bu teknik, bir problemi çözmek için kullanılabilir; YZ, belirli bir durum hakkında önceden belirlenmiş verilerle işe başlar ve bu verilerin işlenmesiyle çeşitli hipotezler geliştirir. Ardından, bu hipotezleri değerlendirerek en uygun çözümü tespit eder. İnsanlar genellikle çıkarım ve mantık yürütme süreçlerini bilinçaltında gerçekleştirirken, yapay zekâ bu süreçleri belirli algoritmalar ve matematiksel modeller aracılığıyla yapar.
Bu sürecin temelinde yer alan bazı önemli terimler vardır. Hipotez oluşturma, bu akıl yürütme tekniğinin en kritik adımlarından biridir. Hipotezler, mevcut veriler ışığında olasılıklarının farkında olunduğunu gösteren ve duruma uygun olabilecek varsayımlardır. Yapay zekâ, çeşitli algoritmalar kullanarak bu hipotezleri sıralar, değerlendirir ve filtreler. Bu değerlendirme süreci, genellikle en uygun olan hipotezin belirlenmesi yönünde her bir hipotezin tahmini doğruluğunu hesaplamayı içerir. Örneğin, bir tıbbi teşhis sistemi için oluşturulan YZ, hastanın belirli belirtilerine dayanarak olası hastalıkları (hipotezleri) sıralayabilir ve ardından her hastalık için mevcut verileri kullanarak en olası teşhisi belirler.
Örneğin, bir e-ticaret sitesinde müşteri tercihleri ve alışveriş geçmişi ile ilgili veriler YZ tarafından analiz edilir. Bu analiz sonucunda, müşteri için en uygun olabilecek ürünler (hipotezler) belirlenir. Ardından, müşteri davranışlarının ve tercihlerin detaylı bir değerlendirmesiyle en yüksek olasılıkla satın alacağı ürün veya ürün grubu tespit edilir ve önerilir. Bu süreç, yapay zekânın çeşitli veri kümesini akıllıca işleyerek ve değerlendirme yaparak en mantıklı sonuçlara ulaşmasını sağlayan bir akıl yürütme tekniği olarak tanımlanabilir. Yani, yapay zekâ mevcut verilerle ve belirtilen yöntemlerle hareket ederek, hipotezleri değerlendirir ve sorunun yani müşteri tercihlerinin en etkili çözümünü sunar.